VILLA X
Caro van de Venne [CvdV]: ‘Villa X is een geraffineerd en eenvoudig volume, geplaatst op een kleine terp. Het is een vrijstaande villa in een bungalowpark uit de jaren zeventig, in een groene omgeving, gemaakt voor een echtpaar. Op de plek van de villa stond een oude bungalow: die is gesloopt. We hebben een woning willen maken die stoer en massief in het groen staat.’
‘Aan de buitenkant is de villa massief en donker. Robuust, maar ook ingetogen. Aan de binnenkant hebben we het interieur er als het ware uitgesneden en voelt het licht en transparant. De plattegrond is wat getailleerd: om aan de voorkant een uitnodigende entree te maken en aan de achterkant zorgt de terug gevouwen gevel voor overdekking van het terras.’
‘Het interieur is licht en transparant – de ruimten vloeien in elkaar over. Met twee grote interieurobjecten zijn de verschillende functies gedefinieerd. Het donkere meubel is ruimte scheidend en loopt verticaal door tot boven het dak. Het is bekleed met bamboe en vouwt zich vanuit de woonkamer naar achteren, naar de besloten slaapkamers en badkamer. Met lichte, betonnen elementen is de keuken ook als een meubel vormgegeven.’
‘Voor de buitenkant hadden we een duidelijk beeld voor ogen: het oppervlak moest een luxe uitstraling hebben, met als referentie een steen die door een rivier rolt. Een glinsterend oppervlak, dat naarmate je dichterbij komt meer gaat leven. Een ambachtsman heeft tot vier keer de gevel gepolijst totdat iedereen tevreden was met het resultaat – daarin was hijzelf het strengst. Dat heeft ons geleerd dat het heel belangrijk is om voor de realisatie van projecten mensen te vinden die net zo gepassioneerd over hun vak zijn als wij.’
DE OPDRACHT EN HET PROCES
CvdV: ‘Het ontwerp- en bouwtraject van Villa X was een intensief en heel mooi traject. Samenwerken met opdrachtgevers die geen bouwkundige achtergrond hebben was voor ons ook een bijzonder proces. Je neemt de opdrachtgevers mee in een ontwerpproces en begeleidt ze op belangrijke keuzemomenten. Bij de meeste projecten hebben we wel te maken met professionele opdrachtgevers en zijn de verschillende fasen scherper vastgesteld.’
‘De opdracht voor de villa hield in dat we ons met de kleinste dingen moesten en konden bezighouden. Alles is doorontwikkeld en persoonlijk gemaakt, tot en met details als de deurknoppen. De gesprekken met de opdrachtgever waren heel waardevol; de dynamiek en souplesse van het proces heeft tot dit resultaat geleid. Het bijzondere raam in de zijgevel is het symbool voor het plezier dat we met elkaar hebben gehad. Het geeft ook goed aan dat in onze architectuur altijd ruimte moet zijn voor speelsheid.’
‘Juist door de schaal van de villa was het goed mogelijk om te experimenteren met materialen. De betonnen panelen voor de gevel zijn daar een voorbeeld van. Ze zijn 11 meter lang, 3 meter hoog en direct vanuit de fabriek op de fundering geplaatst. De detaillering van de scherpe hoeken kwam nauw, want er moest tolerantie zijn voor uitzettingen door temperatuur van het donkere beton. De hoeken komen nu tot op 10 mm bij elkaar, zodat het lijkt alsof de betonnen wand om het volume is gevouwen. Naar dat effect waren we op zoek en dat is zeker geslaagd.’
VISIE, AMBITIE EN PASSIE
CvdV: ‘Samen met Dirk Peters ben ik nu negen jaar bezig met Barcode Architects. De ambitie die we aan het begin hadden, drijft ons nog steeds: we willen met onze gebouwen iets toevoegen aan de beleving van de gebruikers en passanten. Architectuur gaat over het geluk van mensen, over een aantrekkelijke bebouwde omgeving, over ervaringen. Een gebouw in de stad moet vitaliteit en aantrekkingskracht hebben.’
‘We maken eenvoudig ogende gebouwen met een verrassende twist. Een expliciete handtekening heeft Barcode Architects niet, maar elk project moet wel dat beetje extra hebben. Bij elk volgend bezoek aan een gebouw geeft het een andere ervaring. Dat kan door de materialen die reageren op het licht of het weer, maar ook door een detail dat je nog niet eerder had gezien. We willen met onze gebouwen een dynamisch beeld en ervaringen creëren.’
‘We zijn met Barcode Architects bezig met uiteenlopende, grote projecten. Onze stip op de horizon is toch wel het ontwerpen van publieke gebouwen, zoals een station of theater. Dat zijn gebouwen die moeten werken als een machine, waar veel mensen in- en uitgaan. Het lijkt ons prachtig om met dergelijke gebouwen een positieve emotie bij mensen op te roepen.’
DE BETEKENIS VAN DE ABE BONNEMA PRIJS EN DE NOMINATIE
CvdV: ‘De nominatie voor de Abe Bonnema Prijs is een mooie erkenning. Voor mijzelf, maar ook voor het team van Dirk en Caro en alle mensen die we om ons heen hebben verzameld. Onze werkwijze staat ver van de klassieke architect, al voelen we ons wel verbonden met het traditionele ambacht – bij ons is ontwerpen echt teamwerk, waar de individuen bijdragen aan het grotere geheel. Mijn naam staat erbij, maar ik zie het niet als een persoonlijke nominatie.’
‘Dat een veelzijdige vakjury ons deze nominatie geeft, is belangrijk voor het vertrouwen dat we op de goede weg zijn. De jury heeft met de nominaties laten zien dat er veel is gelet op de bijzondere details en de maakbaarheid: bij Villa X is daar veel tijd en energie in gaan zitten. Niet alleen tijdens het ontwerp, maar ook in de gesprekken met de aannemer. Juist dat stapje extra zetten, dat hebben we bij dit project zeker kunnen doen. En die ervaring nemen we mee naar volgende projecten.’
Tekst door Caroline Kruit, opgemaakt na een gesprek op 19 november 2018 met Caro van de Venne
Caro van de Venne is partner en medeoprichter van Barcode Architects. Ze studeerde Bouwkunde aan de TU Eindhoven en aan de Technische Universität Berlin. Eerder werkte zij onder andere bij het Zwitserse bureau van Herzog & de Meuron (2004-2006) en van 2006 tot 2010 bij Foster & Partners. In 2009 begon ze samen met Dirk Peters het bureau Barcode Architects in Rotterdam. Projecten van Barcode Architects zijn o.a. Urban Cap in Bordeaux, de Stadscampus Spoorzone in Tilburg en de Weesper, de voormalige Bijlmerbajes in Amsterdam. Momenteel werkt Van de Venne aan verschillende projecten, waaronder de hoogbouwprojecten The Muse en Casanova in Rotterdam, de herontwikkeling van het Earth Simulation Laboratory van de Universiteit Utrecht en het woningproject Veld 5 in Delft. Van de Venne was als onderzoeker betrokken bij het lectoraat ‘Future Urban Regions’, een gezamenlijk initiatief van het Ministerie van I&M en de ‘Actie Agenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp’. Van de Venne is gastdocent aan de TU Delft, TU Eindhoven en de Academies van Bouwkunst in Amsterdam en Tilburg.